Uczestnicy systemu cash pooling zawierają między sobą umowy pożyczek. Bez znaczenia pozostaje fakt, że często podmiotem, który „przekazuje” środki jest bank.
Cechy cash poolingu pozwalające uznać usługę za umowę pożyczki przedstawia NSA m.in. w wyroku z 21 marca 2017 r. o sygn. II FSK 393/15.
Spór podatnika z organem podatkowym
W sprawie, której dotyczył powyższy wyrok, Spółka nie zgadzała się z Ministrem Finansów, który uznał jej stanowisko we wniosku o indywidualną interpretację podatkową za nieprawidłowe.
Spółka uważała bowiem, że uczestnictwo w systemie cash pooling nie jest związane z powstaniem obowiązków dokumentacyjnych w zakresie cen transferowych. Wątpliwości co prawda nie budził fakt, że usługę cash poolingu można określić mianem „transakcja”. Sporne było to, że w rzeczywistości usługa ta, na rzecz poszczególnych podmiotów z grupy, świadczona była przez bank – stronę transakcji niepowiązaną ze Spółką.
WSA przyznał rację Spółce
WSA w wyroku z 22 października 2014 r. o sygn. III SA/Wa 1076/14 stanął po stronie Spółki.
Zdaniem Sądu, w ramach cash pooling nie dochodzi do transakcji pomiędzy uczestnikami systemu (uczestnicy nie zawierają pomiędzy sobą umów pożyczek), gdyż:
- w umowie brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na wskazany podmiot,
- uczestnik faktycznie nie wie, kto i w jakiej wysokości skorzysta z jego środków,
- nie występuję konkretnie określona druga strona transakcji,
- brak jest swobodnego dysponowania pieniędzmi przekazanymi uczestnikom przez pool leadera.
NSA potwierdza niekorzystne dla podatników stanowisko
NSA po raz kolejny potwierdził stanowisko, które niepokoi podatników. Jego zdaniem uczestnicząc w systemie cash pooling umowę pożyczki zawierają uczestnicy usługi. Tym samym to pomiędzy nimi dochodzi do transakcji.
Nie ma tutaj znaczenia, że środkami rozporządza tzw. „pool leader”, którym często jest podmiot niepowiązany z pozostałymi uczestnikami (np. bank).
Zdaniem NSA, za takim przyjęciem przemawiają poniższe cechy cash poolingu:
- podmiot, który uczestniczy w systemie, posiadając ujemne saldo na rachunku korzysta ze środków innych podmiotów generujących salda dodatnie – zamiast korzystania z finansowania zewnętrznego korzysta zatem z finansowania wewnętrznego w ramach grupy,
- przekazywaniu środków pieniężnych danemu podmiotowi towarzyszy zobowiązanie tego podmiotu do zwrotu otrzymanych środków w określonym terminie,
- często podmioty, z których konta „wyszły” środki pieniężne na sfinansowanie ujemnych sald innych podmiotów, otrzymują wraz ze zwrotem środków należne wynagrodzenie w postaci odsetek.
Nie ulega więc wątpliwości, że to nie bank, lecz uczestnik systemu cash pooling zawiera umowę pożyczki.
Co więcej, NSA podkreśla również, że druga strona umowy jest określona poprzez wskazanie sposobu jej ustalenia (saldo ujemne na rachunku). „Skoro podano kryteria i zerowanie sald, a ilość członków grupy jest stała, to z góry wiadomo, kto i w jakim zakresie będzie drugą stroną transakcji.”
Uczestnicząc więc w systemie cash pooling należy mieć na uwadze przepisy dotyczące obowiązków w zakresie cen transferowych. Przekroczenie ustawowych progów spowoduje konieczność przygotowywania dokumentacji.
Zapraszamy również do obejrzenia naszego filmu instruktażowego dotyczącego transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi:
Maria Ratajczyk