Umorzenie należności pomiędzy podmiotami powiązanymi może skutkować powstaniem przychodu po stronie wierzyciela.

Umorzenie należności między podmiotami powiązanymi – skutki podatkowe

Umorzenie odsetek lub innych należności standardowo jest związane z powstaniem przychodu z tzw. nieodpłatnych świadczeń po stronie podmiotu zwolnionego ze zobowiązania. Jeśli taka operacja następuje między podmiotami powiązanymi organy podatkowe mogą jednak określić jej skutki podatkowe w inny sposób np. przypisać przychód wierzycielowi. Prawidłowość takiego podejścia potwierdził WSA w Warszawie w wyroku z 14.12.2016 r. sygn. III SA/Wa 2900/15.

Co należy uznać za warunki transakcji między podmiotami powiązanymi?

Rozstrzygający sprawę WSA w Warszawie podkreślił, że organom podatkowym przysługuje kompetencja do określenia dochodu wynikającego z transakcji między podmiotami powiązanymi jeśli warunki transakcji będą odbiegać od warunków jakie ustaliłyby w analogicznej sytuacji podmioty niepowiązane. Warunkami transakcji są nie tylko początkowe ustalenia stron (np. co do wysokości oprocentowania) ale również wszelkie ich późniejsze modyfikacje w tym porozumienia o umorzeniu odsetek lub kwoty głównej pożyczki.

Zdaniem sądu jeśli w konkretnej sytuacji obejmującej umorzenie należności organ podatkowy wykaże:

• Istnienie powiązań między stronami,
• Ustalenie nierynkowych warunków transakcji,
• Uzyskanie niższych dochodów przez stronę transakcji niż należałoby oczekiwać gdyby powiązania nie występowały,

wtedy możliwe będzie określenie dochodu stron takiej transakcji bez uwzględniania warunków wynikających z powiązań między podmiotami.

Konsekwencje umorzenia zobowiązań między podmiotami powiązanymi

W praktyce oznacza to więc, że jeśli strony nie będą w stanie wykazać, że umorzenie należności byłoby uzasadnione gospodarczo również między podmiotami niezależnymi wtedy organ przekwalifikuje skutki podatkowe takiej operacji. W przypadku umorzenia odsetek przychód przypisany zostanie wierzycielowi a nie dłużnikowi. Wątpliwości mogą pojawić się przy umorzeniu części kwoty głównej umowy pożyczki. Spłata tej części zobowiązania inaczej niż spłata odsetek jest neutralna podatkowo tj. nie stanowi przychodu dla wierzyciela ani kosztu dla dłużnika. W naszej opinii organy nie będą mogły w tym zakresie inaczej określić skutków podatkowych operacji ponieważ umorzenie części kwoty głównej pożyczki nie powoduje zaniżenia dochodu stron tylko powstanie dodatkowego przychodu u dłużnika.

Umorzenie należności a dokumentacja cen transferowych

Niezależnie od konsekwencji wskazanych powyżej umorzenie należności powinno być uwzględnione w dokumentacji cen transferowych przygotowywanych dla danej transakcji. W przypadku umorzenia odsetek będzie to istotny element wpływający na ustalenie „ceny” za świadczenie pożyczkodawcy. Warto również się zastanowić czy uzasadnienie rezygnacji z części należności wynikać z przyjętej strategii gospodarczej.

Zapraszamy również do obejrzenia naszego filmu  instruktażowego dotyczącego transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi:

Wojciech Kaptur