Udzielenie nieodpłatnego poręczenia podmiotowi powiązanemu jest transakcją, dla której po przekroczeniu ustawowego progu należy sporządzić dokumentację cen transferowych.

 Obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych

Dokumentację cen transferowych zgodnie z obowiązującym brzmieniem ustaw o podatku dochodowym muszą sporządzić podmioty powiązane, które przeprowadziły w danym roku obrotowym transakcję o wartości przekraczającej określone w ustawach progi dokumentacyjne.

Obecnie wynoszą one:

• 10 milionów złotych dla transakcji towarowych i finansowych,
• 2 miliony złotych dla transakcji usługowych oraz innych niż wymienione.

Po nowelizacji przepisów dotyczących cen transferowych od 1 stycznia 2019 r., zwolnione z obowiązku posiadania dokumentacji są z podmioty powiązane, które mają miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Polski, a ponadto nie wykazały w danym roku straty podatkowej i nie korzystały z przewidzianych w PIT/CIT zwolnień dla dochodów z działalności gospodarczych prowadzonych w specjalnych strefach ekonomicznych lub objętych decyzją o wsparciu na podstawie ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji.

Od 1 stycznia 2019 r. podmioty powiązane składają do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej informację o cenach transferowych TPR, która zastępuje uproszczone sprawozdania CIT-TP oraz PIT-TP. Formularze TPR-C lub TPR-P muszą zostać złożone również przez podmioty, które realizowały transakcje zwolnione z obowiązku dokumentowania. Więcej o TPR przeczytasz w artykule TPR-C/TPR-P jako następcy CIT-TP/PIT-TP.

Nieodpłatne poręczenie jest transakcją

 Zwyczajowe rozumienie transakcji wiąże się z odpłatnością, określając ją jako czynność między sprzedającym i kupującym, która ma na celu wymianę towaru lub usługi. Mogłoby się więc wydawać, że nieodpłatne poręczenie nie będzie transakcją i tym samym nie będzie podlegać obowiązkowi udokumentowania.

Zgodnie ze stanowiskiem zarówno organów podatkowych, jak i sądów administracyjnych, na gruncie cen transferowych pojęcie transakcji powinno być rozumiane znacznie szerzej niż codzienne rozumienie tego pojęcia, może więc również obejmować czynności nieodpłatne.

W 2019 r. wprowadzono pojęcie transakcji kontrolowanej i opisano ją jako identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron działania o charakterze gospodarczym, w tym przypisywanie dochodów do zagranicznego zakładu, których warunki zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań. Zgodnie z nową definicją, nieodpłatne transakcje z podmiotem powiązanym również należy dokumentować.

Nieodpłatne poręczenie udzielone podmiotowi powiązanemu jest więc na gruncie nowych, obowiązujących aktualnie przepisów o cenach transferowych transakcją podlegającą obowiązkowi dokumentacyjnemu, o ile przekroczy odpowiednie progi dokumentacyjne.

Kiedy dokumentować nieodpłatne poręczenie?

 Aby stwierdzić, czy transakcja udzielenia nieodpłatnego poręczenia przekracza wyznaczone progi dokumentacyjne, należy określić jej wartość. W przypadku udzielenia poręczenia, przepisy nakazują przyjąć sumę gwarancyjną jako wartości transakcji.

Poręczenie, jako transakcja finansowa, przyrównywane będzie do progu transakcyjnego 10 milionów złotych. Tak więc, aby powstał obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych dla transakcji poręczenia, jego suma gwarancyjna musi przekroczyć wartość 10 milionów złotych.

Przed nowelizacją przepisów dotyczących cen transferowych w 2019 r., istniały wątpliwości dotyczące wskazania poprawnej „ceny” poręczenia, gdyż przepisy nie określały konkretnej wartości do stosowania. Jak wskazywały organy podatkowe, wartość przyrównywana do progów transakcyjnych powinna jednak odnosić się do rzeczywistej wartości transakcji, nawet jeżeli umowa nie przewidywała wynagrodzenia.

Brak wynagrodzenia za poręczenie lub jego zaniżenie względem cen rynkowych może ponadto stanowić dla fiskusa podstawę do oszacowania dochodu podatnika.

Jeżeli transakcja poręczenia kwalifikuje się pod obowiązek dokumentacyjny, sporządzanie dokumentacji cen transferowych dla tej transakcji jest wymagane we wszystkich latach obowiązywania poręczenia, a nie wyłącznie w roku jego udzielenia lub wypłaty wynagrodzenia. Stanowisko takie zaprezentował między innymi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie (sygn. akt I SA/Rz 1178/18).

Szymon Mamajek
Dominika Jaszczyk